Kolejny miesiąc w roku 2022 r. zapoczątkował etap całkowitej zmiany dotychczasowego „układu sił” na całym międzynarodowym rynku węgla. Podczas gdy rynek jeszcze nie odpracował strat wynikających z kryzysu wywołanego pandemią Covid-19, narastający z każdym tygodniem konflikt rosyjsko-ukraiński, potęguje problemy podażowe na niewyobrażalna skalę. Do tego, perspektywa ograniczenia dostaw rosyjskiego gazu wskutek wstrzymania przez Niemcy certyfikacji gazociągu Nord-Stream 2 wspieranego przez Gazprom, doprowadziło do niezwykle napiętych fundamentów tego rynku.
Mimo, iż jednomiesięczny zakaz eksportu z Indonezji, największego producenta węgla energetycznego na świecie został już zniesiony, co teoretycznie mogło przynieść znaczącą ulgę, w szczególności producentom energii w Indiach, to nowe warunki eksportowe nałożone przez rząd indonezyjski znacząco ograniczyły eksport węgla z tego kraju. Ponadto ulewy i zakłócenia wynikające ze zjawiska pogodowego La Nina, znacząco zaważyły na wolumenach eksportowych indonezyjskiego surowca.
Węgiel rosyjski, który do tej pory zaspokajał potrzeby odbiorców zarówno Azji-Pacyfiku jak i Atlantyku, został niemal całkowicie wyparty z międzynarodowego rynku węgla, a co gorsza możliwość zastąpienia go innym odpowiednikiem zarówno pod względem tonażu jak i jakości, na chwilę obecną jest mało prawdopodobna. Mimo, iż rosyjscy producenci węgla energetycznego nie znaleźli się na ogłoszonej pod koniec lutego liście sankcji jakie nałożyło USA, a państwa członkowskie UE i Wielka Brytania również ich nie nałożyły, to większość nabywców obawiała się pozyskiwać ładunki rosyjskiego pochodzenia niezależnie od ich dostępności. Ponadto niespełna dwa tygodnie wcześniej rosyjski producent Kuzbassrazrezugol ogłosił siłę wyższą w dostawach węgla, ponieważ ograniczona przepustowość kolei doprowadziła do załamania dostaw węgla do północno-zachodnich portów Rosji. Również tureccy odbiorcy wstrzymali zakupy rosyjskiego węgla do czasu wyjaśnienia sankcji i innych potencjalnych działań odwetowych wobec Rosji.
Napięcia między Rosją a Ukrainą pojawiają się w czasie, gdy dostępność ładunków spot z innych źródeł, w tym z Kolumbii, USA, Australii i RPA, pozostaje bardzo ograniczona. Oznacza to, że nabywcy w północno-zachodniej Europie i szerzej pojętym regionie Morza Śródziemnego oraz odbiorcy tego surowca z rynku Azji Północo-Wschodniej w tym głownie Japonii, będą mieli trudności z zastąpieniem ewentualnych zakłóceń w dostawach z Rosji. Ogromna niepewność na rynku i brak alternatywy dla rosyjskich wolumenów spowodował, że ceny na przestrzeni całego miesiąca osiągały nienotowane na dotychczasową skalę poziomy. Trzy najważniejsze benchmarki cenowe dla węgla energetycznego tj. NEWC w Australii, RB w RPA oraz DES ARA w ostatnim tygodniowym notowaniu lutego tj. 25.02.2022 r, wyniosły odpowiednio 256,18 USD/t, 195,0 USD/t oraz 232 USD/t.
Wzrostom cen towarzyszyły niskie stany zapasów w kluczowych terminalach. W ostatnim tygodniu miesiąca zapasy węgla w terminalu węglowym RB obniżyły się o 13% do 2,1 mln ton i były aż o 44% niższe w porównaniu z analogicznym okresem w roku 2021. Natomiast w europejskim centrum przeładunkowym ARA zapasy 20 lutego osiągnęły kolejny niski poziom tj. 2,6 mln ton.
Wskutek tak niespodziewanych wydarzeń, jakie zaistniały na międzynarodowym rynku węgla w ciągu ostatnich miesięcy, do których bez wątpienia zaliczyć należy epidemię Covid-19, zakaz importu węgla australijskiego do Chin czy wstrzymanie eksportu surowca indonezyjskiego i obecne trudności w pozyskaniu surowca rosyjskiego ze względu na konflikt rosyjsko-ukraiński, kluczowym pytaniem pozostaje kierunek w jakim będzie zmierzać polityka surowcowa na całym świecie, uwzględniając ogólnoświatowy trend rezygnacji z energetyki opartej na węglu na rzecz czystych źródeł energii. Sektor węglowy odpowiada za prawie połowę światowych emisji gazów cieplarnianych. Ponad 40 krajów zobowiązało się do zaprzestania wykorzystywania węgla po listopadowych negocjacjach klimatycznych w Glasgow. Jednak najwięksi konsumenci, tacy jak Chiny, Indie i USA, nie podjęli takiego zobowiązania. Od 2017 r. według badań przeprowadzonych przez Centre for Research on Energy and Clean Air (CREA), więcej chińskich elektrowni węglowych zagranicą zostało wycofanych z eksploatacji niż oddanych do użytku. Jak wynika z badania przeprowadzonego przez Centrum Polityki Rozwoju Globalnego Uniwersytetu Bostońskiego, prawie wszystkie międzynarodowe środki finansowe na rzecz rozwoju są obecnie zobowiązane do ograniczenia lub zaprzestania inwestycji w elektrownie węglowe po tym, jak Chiny i grupa G-20 zaprzestały wspierania nowych projektów za granicą Jednak, mimo iż jak się okazuje węgiel pozostaje tanim i niezwodnym paliwem, to możliwości powrotu do energetyki opartej na węglu pozostają niewielkie.
Co prawda, jak wynika z raportu 28 organizacji pozarządowych, opublikowanego przez Reuters, w okresie od stycznia 2019 r. do listopada 2021 r., instytucje finansowe przekazały przemysłowi węglowemu ponad 1,5 biliona USD w formie pożyczek i zobowiązań subskrypcyjnych, a banki nadal finansują 1032 przedsiębiorstwa zajmujące się wydobyciem, handlem, transportem i eksploatacją węgla, jak wykazano w badaniu. Według tego samego badania, banki z sześciu krajów – Chin, Stanów Zjednoczonych, Japonii, Indii, Wielkiej Brytanii i Kanady – były odpowiedzialne za 86% światowego finansowania węglowego w tym okresie. Niemniej, w świetle pogłębiającego się kryzysu energetycznego, taka skala finansowania może okazać się niewystarczająca.
Powyższa informacja stanowi podsumowanie przeglądu publikacji prasowych z miesiąca lutego 2022 r., dotyczących światowego rynku węgla