Sytuacja na międzynarodowym rynku węgla w maju pokazała, że światowy popyt na ten surowiec zmierza ku największemu spadkowi rocznemu od czasów II wojny światowej, a okres kwarantanny w wyniku rozprzestrzeniającej się pandemii koronawirusa w krajach będących największymi producentami i eksporterami tego surowca wydaje się, że przyśpieszył ten proces. Jednak należy pamiętać, że żaden kryzys nie trwa wiecznie, a historia pokazuje, że każde załamanie gospodarcze ma swój kres. Niemniej na obecnym etapie, trudno przewidzieć jak duża będzie skala spowolnienia gospodarczego i kryzysu zarówno po stronie popytowej jak i podażowej uwzględniając, że nie wiadomo czy pandemia będzie miała charakter sezonowy czy znacznie dłuższy.
O ile na obszarze Azji-Pacyfiku pojawiają się już symptomy ożywienia, głównie w wyniku zwiększenia zapotrzebowania na energię w Chinach, to aktywność w rejonie Atlantyku pozostaje całkowicie stłumiona, pogrążając się w coraz większej stagnacji.
Mimo, iż pierwszy miesięczny indeks tygodniowy CIF ARA był o 1,09 USD/t wyższy w stosunku do notowania z końca kwietnia i wyniósł 39,99 USD/t, to presja większej konkurencji ze strony energetyki gazowej w połączeniu ze spadającym popytem na energię nie napawa optymizmem. Tym bardziej, że obserwowana jest słabsza aktywność zarówno w przypadku dostaw na czerwiec jak i na lipiec. Pierwsza transakcja zawarta 6 maja na dostawę w czerwcu była o 5,25 USD/t tańsza w porównaniu do transakcji z 20 kwietnia i została wyceniona na 39,75 USD/t. Niskie ceny dostaw fizycznych do Europy zniechęcały dostawców z Kolumbii czy Rosji, którzy przekierowali swoje dostawy na obszar Azji-Pacyfiku w związku z ogłoszonymi przez południowokoreańskie elektrownie przetargami. Niski popyt przełożył się również na wzrost zapasów w portach ARA na początku miesiąca wzrosły o 30 tys. ton i wyniosły 6 mln ton. Wraz z upływem miesiąca zwiększały się rozpiętości cenowe pomiędzy obszarem Azji-Pacyfiku i Atlantyku.
Spodziewane ożywienie popytu na rynkach największych odbiorców głównie w efekcie łagodzenia restrykcji w niektórych regionach, sprzyjało wzrostowi cen szczególnie w RPA, gdzie tygodniowy indeks RB wzrósł na przestrzeni miesiąca o 6,18 USD/t i w ostatnim tygodniowym notowaniu miesiąca wyniósł 55,32 USD/t. Zwiększonej aktywności w tej części rynku towarzyszył systematyczny spadek zapasów, w wyniku zwiększonej sprzedaży na eksport, które po raz pierwszy na początku miesiąca osiągnęły poziom 5,3 mln ton po czym w ostatnim tygodniu maja obniżyły się do 4,9 mln ton.
Eksport z portu RB w RPA wzrósł w trzecim tygodniu maja do 1,8 mln ton i jest to najwyższy odnotowany poziom w tym roku, wobec najniższego w analogicznym okresie w kwietniu, który wyniósł 434 tys. ton.
Niemniej, mimo odnotwanego wzrostu sprzedaży na eksport z portu RB, popyt ze strony głównego nabywcy tj. Indii pozostaje niewielki, ze względu na fakt, iż władze Indii przedłużyły restrykcje na przeważającym obszarze kraju na kolejne 2 tygodnie, począwszy od 4 maja.
Kwarantanna w Indiach spowodowała wstrzymanie produkcji i zamknięcie urzędów, powodując spadek popytu na energię o blisko 25%, co przełożyło się na poziom zużycia węgla i wzrost jego zapasów do nienotowanych dotychczas poziomów, podczas gdy rząd usiłuje na pierwszym miejscu postawić na stosowanie krajowego surowca.
Zdaniem obserwatorów, taka sytuacja może utrzymać wzrosty cen RPA w nadchodzących tygodniach, podczas gdy Chiny nakładają kolejne restrykcje importowe na węgiel australijski, co może zintensyfikować konkurencję po stronie popytowej na obszarze Pacyfiku i spowodować kolejne ryzyko spadku cen.
Ostatni ostry spadek cen krajowego węgla energetycznego w Chinach spowodowany konkurencją ze strony importu w obliczu nadpodaży, wywołał niepokój w agencjach rządowych kraju. Ceny krajowego węgla energetycznego obniżyły się do wartości krytycznych, co może prowadzić do interwencji w postaci zaostrzonej polityki dotyczącej portów importujących surowiec.
Już na początku miesiąca ceny surowca australijskiego o wysokiej zawartości popiołu obniżyły się do swoich najniższych poziomów od grudnia 2015 r., zwiększając możliwość zakupu w opcji arbitrażu na chińskim rynku. Jednak bardzo ścisłe kwotowe restrykcje dla dostaw z importu, w szczególności z Australii, powstrzymały wielu chińskich nabywców od skorzystania z zakupów w cenach konkurencyjnych. Cena surowca FOB Newcastle o parametrach NAR 5500 kcal/kg z załadunkiem w czerwcu i w lipcu obniżyła się w stosunku do notowania z 1 maja o 1,91 USD/t, i na dzień 7 maja wyniosła 38.48 USD/t, podczas gdy krajowy rynek surowca chińskiego o parametrach NAR 5500 kcal/kg ustabilizował się w ostatnim czasie ze względu na większy popyt .
Niemniej możliwości transakcji arbitrażowych zostały ograniczone wprowadzeniem rygorystycznych i nietypowych ograniczeń, co w opinii niektórych uczestników rynku może pogorszyć relacje handlowe pomiędzy Chinami a Australią. Dotyczą one nie tyle odwoływania kontraktów na dostawy ale również wydłużają procedurę clenia ładunków w portach, co skutkuje naliczaniem dodatkowych opłat. Według danych serwisu Platts, czas oczekiwania w chińskich portach statków transportujących węgiel z Australii zwiększył się do minimum 30 dni z powodu opóźnień w odprawie celnej, co spowodowało, że jednostki te zostały zdjęte z rynku spot z powodu niepewnych terminów dostępności.
Ponadto, Chińska Krajowa Komisja Rozwoju i Reform wydała ustne polecenie pięciu państwowym spółkom energetycznym by nie importowały australijskiego węgla energetycznego, co ma na celu podniesienie cen krajowego surowca. W związku z tym faktem oraz dużą niepewnością związaną z polityką importową w stosunku do węgla australijskiego począwszy od 15 maja ceny węgla krajowego wzrastały w tempie 1,41 USD/t/dzień, gdyż nabywcy przestawili się na węgiel rodzimego pochodzenia. Dodatkowym czynnikiem, który przeważał na korzyść rodzimego surowca, był największy od kilku miesięcy spadek chińskiej waluty w stosunku do dolara amerykańskiego, co zniechęcało do zakupu dostaw denominowanych w dolarach.
Tymczasem rynek chiński powoli zdobywa wysokokaloryczny węgiel rosyjski, który zyskał na popularności jako substytut australijskiego surowca o parametrach NAR 5500 kcal/kg. Tym bardziej, iż procedura celna w przypadku tego surowca jest zwykle dużo szybsza.
W najbliższym czasie należy się spodziewać wzrostu dostaw węgla rosyjskiego na rynek Chin z uwagi na odrodzenie się gospodarki po epidemii koronawirusa i tym samym większy popyt. Dodatkowo nadchodzi zwiększone letnie zapotrzebowanie na energię co powoduje, że elektrownie muszą zgromadzić odpowiednie zapasy.
Powyższa informacja stanowi podsumowanie przeglądu publikacji prasowych z miesiąca maja 2020 r., dotyczących światowego rynku węgla.