Ostatnie sześć miesięcy tego roku to niewątpliwie najbardziej burzliwy okres w historii międzynarodowego rynku węgla w ciągu ostatnich kilku dekad. Rosyjska inwazja na Ukrainę wywołała ogromne zawirowania, które na skutek nałożonych na rosyjski węgiel sankcji odwracają dotychczasowe przepływy handlowe, ale również dynamicznie wpływają na szeroko rozumianą politykę energetyczną na świecie, w szczególności w zakresie jej dekarbonizacji.
Obszar rynku europejskiego, ze względu na swoje położenie geograficzne, został w największym stopniu poszkodowany przez konflikt rosyjsko-ukraiński poprzez odcięcie dostaw rosyjskich surowców energetycznych, które pokrywały znaczącą część popytu państw europejskich. Niestety zmiana prowadzonej od lat polityki wycofywania się z energetyki węglowej w Europie w obliczu kryzysu energetycznego, jest obecnie dużym wyzwaniem dla rządzących.
Z uwagi na fakt, że embargo na rosyjskie dostawy węgla do portów europejskich zaczęło obowiązywać od 10 sierpnia, to miesiąc ten jest pierwszym poważnym sprawdzianem dla producentów energii w tym obszarze rynku. Mimo, iż realizowane w ostatnim okresie paniczne wręcz poszukiwanie ładunków w celu zgromadzenia zapasów w europejskich portach ARA, przyniosło oczekiwane rezultaty, bowiem ich poziom w sierpniu był o 1,4 mln ton wyższy niż średnia pięcioletnia. - na dzień 21 sierpnia zapasy w portach ARA wyniosły aż 7,2 mln ton - to nie przełożyło się to na znaczny spadek cen węgla. Indeksy tygodniowe CIF ARA według notowania platformy Global Coal oscylowały na poziomie od 343 USD/t (według notowania na dzień 5 sierpnia) do 323 USD/t (według notowania na dzień 26 sierpnia) wobec notowania z końca lipca, które kształtowało się na poziomie około 400 USD/t.
Na tak wysoki poziom zapasów w sierpniu wpłynął również bardzo niski poziom wody na rzece Ren, który uniemożliwiał normalny transport węgla barkami do elektrowni. W dniu 23 sierpnia, poziom ten wynosił 153 cm wobec pomiarów z początku miesiąca 54-60 cm. Tymczasem próg dla nieograniczonego przepływu barek wynosi 180 -200 cm.
Utrzymująca się niepewność co do przepływów gazu z Rosji w okresie zimowym w Niemczech dodatkowo wspiera perspektywy większej konsumpcji węgla. Kanclerz Niemiec Olaf Scholtz powiedział, że Niemcy oczekują instrukcji od Gazpromu w sprawie zwrotu turbiny gazowej dla gazociągu Nord Stream-1 eksploatowanego przez Gazprom. Przepływ przez Nord Stream 1 został zredukowany do 20% 27 lipca, ponieważ według Gazpromu, działa tylko jedna z sześciu turbin. Tymczasem rekordowo wysokie marże generacji dla energetyki węglowej wskazują na utrzymującą się stale wysoką konsumpcję węgla w Europie, która rośnie od maja.
Jak pokazują dane serwisu Argusmedia, sierpień był trzecim z rzędu miesiącem rosnącej produkcja energii z węgla w Niemczech. Średnia produkcja energii z węgla w sierpniu wyniosła około 6,6 GWh, czyli była wyższa o 26% niż w lipcu. W przypadku utrzymania tej średniej przez pozostałą część miesiąca produkcja energii z węgla byłaby dwukrotnie wyższa niż w analogicznym okresie w 2021 r. Przy takim tempie wzrostu konsumpcji, czemu służy rosnąca dostępność zdolności węglowych, zapasy węgla w europejskich portach oraz elektrowniach mogą zostać bardzo szybko zużyte. Niemniej jest to zależne od zdolności transportowych i logistycznych, które są z kolei ograniczone niskim poziomem wody i ograniczoną zdolnością przewozową kolei.
Coraz bardziej na konflikcie rosyjsko-ukraińskim korzystają kraje w obszarze rynku Azji-Pacyfiku. Ogromne rabaty oferowane przez rosyjskich dostawców indyjskim i chińskim konsumentom w ostatnich miesiącach doprowadziły do zwiększenia zakupu węgla, który jest wykorzystywany głównie do produkcji energii elektrycznej. Jak pokazują dane, import węgla energetycznego z Rosji do Indii wzrósł w lipcu o 70,3% do rekordowego poziomu 1,29 mln ton, a import węgla koksowego wzrósł o ponad dwie trzecie do ponad 280 tys. ton. Zdaniem analityków, indyjscy klienci przemysłowi, tacy jak producenci cementu i żelaza gąbczastego, wypróbowali rosyjski węgiel i uważają go za akceptowalny. Dlatego bardzo zdyskontowany rosyjski węgiel będzie nadal zwiększać swoją obecność w Indiach, ze względu na obowiązujący już unijny zakaz importu rosyjskiego węgla. Prognoza Indii dotycząca importu węgla energetycznego na 2022 r. pozostaje prawie niezmieniona i wynosi 162 mln ton, w porównaniu z 161 mln ton w 2021 r.
Natomiast chiński import węgla z Rosji wzrósł w lipcu o 14% do najwyższego poziomu od co najmniej pięciu lat. Tylko w lipcu Chiny przyjęły 7,42 mln ton rosyjskiego surowca, jak pokazały dane Generalnej Administracji Celnej. Była to najwyższa wartość miesięczna od czasu rozpoczęcia porównywalnych statystyk w 2017 r., po 6,12 mln ton w czerwcu i 6,49 mln ton w lipcu 2021 r. Zdaniem jednego z europejskich nabywców, poza Indiami i Chinami, Japonia, Korea Południowa i Tajwan będą importować więcej z Rosji, a głównym czynnikiem jest cena. Pomimo wystarczających dostaw, kraje te importują surowiec rosyjski, bowiem decydują o tym takie czynniki jak niepewność co do podaży oraz nieprzewidywalność cenowa. Natomiast przywóz rosyjskiego węgla kamiennego przez Koreę Południową pozostał zasadniczo niezmieniony w ciągu ostatnich sześciu miesięcy i do pewnego stopnia wzrósł, wbrew zobowiązaniu Korei Południowej do wstrzymania rosyjskiego importu. W regionie Morza Śródziemnego przywóz do Turcji wzrósł z 0,6 mln ton w marcu 2022 r. do 2,1 mln ton w sierpniu. W tym samym okresie ubiegłego roku kraj ten przywoził średnio poniżej 1 mln ton, jak wynika z danych.
Niewątpliwe sytuacja energetyczna w Europie jest najtrudniejsza. Mimo, iż producenci energii w Europie zdywersyfikowali już swoje dostawy i zwiększają import z takich kierunków jak RPA czy Australia, to problemy wynikające ze zróżnicowania gatunkowego węgla w połączeniu z wysokimi cenami jego transportu będą największym wyzwaniem dla producentów energii w tej części rynku.
Powyższa informacja stanowi podsumowanie przeglądu publikacji prasowych z miesiąca sierpnia 2022 r., dotyczących światowego rynku węgla